Designer:

Μονοπώλιο (το) ουσ.: Ονομάζεται η κατάσταση στην αγορά, κατά την οποία ένα αγαθό ή μια υπηρεσία προσφέρεται μόνο από μια επιχείρηση. Η ύπαρξη μονοπωλίου προϋποθέτει ότι στην αγορά δεν υπάρχουν άλλα ανταλλάξιμα προϊόντα για τους αγοραστές.

Οι συνθήκες που μπορούν να προκαλέσουν τη δημιουργία μονοπωλίου είναι πολλές: κρατική νομοθεσία που απαγορεύει τη δραστηριοποίηση άλλων εταιρειών σε μια αγορά, συντριπτική υπεροχή μιας επιχείρησης απέναντι στους ανταγωνιστές της, εξουδετέρωση των αντιπάλων με κατάλληλες στρατηγικές από τη μονοπωλιακή επιχείρηση, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αγοράς που επιτρέπουν την κερδοφόρα δραστηριοποίηση μόνο μιας επιχείρησης είναι μερικές από αυτές.

Ο άνωθεν ορισμός λήφθηκε από την ελληνική Βικιπαίδεια, αν θέλετε μπορώ να παραθέσω και τον αντίστοιχο του Μπαμπινιώτη, αλλά είπα να σπάσω τη ρουτίνα. Με βάση λοιπόν τον παραπάνω ορισμό, τι συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμε για την αγορά των λειτουργικών συστημάτων; Μία αγορά στην οποία, ως γνωστόν, κυριαρχεί η Microsoft επί πολλά συναπτά έτη, με τα Windows. Πολλοί υποστηρίζουν πως η αγορά αποτελεί μονοπώλιο, το οποίο λειτουργεί υπέρ της Microsoft και εις βάρος όλων των υπόλοιπων OS makers, κατ’επέκταση και εις βάρος των χρηστών (αφού “μονοπώλιο = πηγή κάθε κακού για τον καταναλωτή”). Ισχύει όντως κάτι τέτοιο;

H Ευρωπαϊκή Ένωση συμφωνεί και από το 2005 έως σήμερα, έχει επιβάλει πρόστιμα στην Microsoft, συνολικού ύψους σχεδόν 1,5 δισεκατομμυρίων €, κατηγορώντας την για αθέμιτη συμπεριφορά και στήριξη του μονοπωλίου της σε μία θεωρητικά ελεύθερη αγορά, με τον Media Player και τον Internet Explorer να αποτελούν τα «μαύρα πρόβατα» πού συγκεντρώνουν την μήνιν των δικαστών. Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε καλέσει την Microsoft σε εσωτερική ακρόαση με θέμα την «αθέμιτη» προώθηση του IE έναντι των υπόλοιπων browsers, μέσω της ενσωμάτωσής του στα Windows. Η Microsoft αρνήθηκε να παραστεί (υποστηρίζοντας πως τις ημέρες της ακρόασης έπρεπε να βρίσκεται στο meeting του International Competition Network, όμως πρόσθεσε στον IE 8 ένα “kill switch”, ώστε οι χρήστες των Windows 7 να μπορούν να απεγκαταστήσουν τον browser.

Από πού να αρχίσω; Ας ξεκινήσουμε απ’την ΕΕ. Παρ’ότι «Ευρωπαίος» και του λόγου μου (τρομάρα μας), έχω την εντύπωση πως η ΕΕ έχει ξεφύγει λίγο από το μονοπάτι των αρμοδιοτήτων της. Πέρα από την διαρκή επίθεσή της (και τα ανάλογα πρόστιμα πού επιβάλει, φυσικά) στην Microsoft (η οποία εδρεύει εις το Αμέρικα, μην το ξεχνάμε), πρόσφατα επέβαλε άλλο ένα μύριο € πρόστιμο στην Intel για αθέμιτη συμπεριφορά στην αγορά των επεξεργαστών, εις βάρος κυρίως της AMD. Η κατηγορία αυτή έχει γερές βάσεις, όντως η Intel έχει παίξει «βρώμικα» κάτω από το τραπέζι σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά συγχωρήστε με, βλέπω ότι η ΕΕ προσπαθεί να βγάλει λεφτά απ’όπου μπορεί, ρίχνοντας βαρβάτα πρόστιμα σε κολοσσούς πού δεν εδρεύουν καν εντός της ΕΕ. Εν πάση περιπτώσει, οι, περί ων ο λόγος, εταιρείες, πωλούν τα προϊόντα τους και σε χώρες της ΕΕ, ενώ στην περίπτωση της Intel εμπλέκεται και η γερμανική Media Markt, οπότε μπορούμε να δικαιολογήσουμε τη συμπεριφορά αυτή. Εν μέρει.

Με ποιά λογική όμως, μπορεί η ΕΕ να ζητά από την Microsoft, όχι απλά να αφαιρέσει IE και Media Player από τα Windows, αλλά να παρέχει την επιλογή εγκατάστασης 3rd party browsers και media players; Με ποιά λογική μπορείς να ζητήσεις από οποιαδήποτε επιχείρηση να αφαιρέσει ένα βασικό τμήμα του προϊόντος πού εμπορεύεται και στη θέση του να τοποθετήσεις τις αντίστοιχες προτάσεις των ανταγωνιστών σου; Και μην μου πείτε ότι δεν υπολογίζεται σαν “ανταγωνισμός” ο Firefox, ο Opera και o Chrome επειδή είναι διαθέσιμοι προς δωρεάν download…Τόσο η Google, όσο και το Mozilla Corporation (προσοχή, όχι το Mozilla Organisation) αποτελούν επιχειρήσεις με απώτερο σκοπό τη μεγιστοποίηση των κερδών τους, όπως όλες οι επιχειρήσεις του κόσμου. Γιατί λοιπόν η Microsoft να είναι υποχρεωμένη να “χαρίσει” οτιδήποτε στους αντιπάλους της, από τη στιγμή πού μιλάμε για μία ελεύθερη αγορά (θυμηθείτε τον ορισμό); To θέατρο του παραλόγου…

Τα Windows βρίσκονται στο 90% των υπολογιστών του πλανήτη και μοιραία, το γεγονός αυτό δεν επιτρέπει σε πιθανούς ανταγωνιστές να εισέλθουν στην αγορά με αξιώσεις ή να σταθούν τα προϊόντα τους δίπλα σε αυτά της Microsoft. Δεν μπορεί όμως να τιμωρήσει μία εταιρεία γιατί είναι κολοσσός. Μπορείς (και επιβάλλεται) να την τιμωρήσεις, αν χρησιμοποιήσει παράνομες τακτικές πού υπονομεύουν τον ανταγωνισμό. Δεν μπορείς όμως (και απαγορεύεται) να την αναγκάσεις να παραχωρήσει εκούσια τμήμα του μεριδίου πού κατέχει, βάζοντας χέρι στα προϊόντα πού αυτή κατασκευάζει. Και τι θα συμβεί αν κάποια στιγμή η ΕΕ αποφασίσει ότι μαζί με το MS Paint, πρεπει να συμπεριλαμβάνεται και η trial version του Adobe Photoshop; Μαζί με το Outlook και ο Mozilla Thunderbird client; Γιατί όχι και ένα 3rd party disk defragmenter (αν και αυτό θα χρειαζόταν, μεταξύ μας :P).

Ο Internet Explorer και ο Media Player είναι αναπόσπαστο τμήμα του λειτουργικού, η MS πληρώνει εκατομμύρια σε software programmers για να ενσωματώσει tools και utilities στο OS της, προσπαθώντας να το κάνει πλήρες. Γιατί εκτός από τους «ψαγμένους» χρήστες πού μετά το format, η πρώτη κίνησή τους είναι να εγκαταστήσουν έναν 3rd party browser, υπάρχουν και οι “απλοί” χρήστες, πού πληρώνουν (σε αντίθεση με πολλούς «ψαγμένους» πού απλώς «κατεβάζουν») εκατοντάδες € για ένα λειτουργικό σύστημα, περιμένοντας ότι όλα θα δουλεύουν όπως πρέπει “out of the box” και δεν θα χρειαστεί να εγκαταστήσουν άλλα προγράμματα. Η Microsoft κάνει τα Windows “fool-proof”, με την ενσωμάτωση apps όπως ο Media Player και το Movie Maker, τόσο για να διατηρεί ευχαριστημένους τους χρήστες της, όσο και επειδή οι εφαρμογές αυτές είναι δοκιμασμένες, ενώ οποιαδήποτε 3rd party εφαρμογή μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα αστάθειας στο σύστημα, αλλά και security holes. Άλλωστε, δεν δυσφημίζει έτερους browsers ή media players, απλώς ενσωματώνει τους δικούς της στο λειτουργικό όπου ανήκουν εδώ και 15 χρόνια. Ποιός μπορεί να την κατηγορήσει για κάτι τέτοιο, λοιπόν, ή ακόμα περισσότερο, να την αναγκάσει να μην το κάνει; Αν βρίσκετε παράλογα τα παραπάνω, περιμένω τα comments σας επί του άρθρου, καθώς είναι μία συζήτηση πού δεν έχει τέλος...

Μπράβο στον Δημήτρη “ i-VTec ” Σκιάννη